Recepta farmaceutyczna, pro auctore, pro familiae – podsumowanie

Aplikacja i portal NFZ już działają

Dostęp do portalu NFZ (SZOI i Portal Świadczeniodawcy, system eWUŚ oraz pobranie numerów i zakresów recept) stał się 20 maja możliwy. Odblokowano możliwość składania wniosków o dostęp do Portalu NFZ przez farmaceutów, ale na razie tylko w części Wojewódzkich Oddziałów Narodowego Funduszu Zdrowia. Następnie od 30 maja będą mieli możliwość pobrania unikalnych zakresów recept.

• Aplikacja gabinet.gov.pl działa – farmaceuta może wystawić sobie receptę

15 maja w aplikacji gabinet.gov.pl została uruchomiona funkcjonalność, która pozwala farmaceutom wystawić elektroniczne recepty dla siebie i rodziny (zarówno refundowane, jak i pełnopłatne). Do aplikacji mogą zalogować się wszyscy farmaceuci, którzy posiadają Prawo Wykonywania Zawodu, wykorzystując swój Profil Zaufany. Mogą też pobrać certyfikat ZUS, który jest przypisany do danego farmaceuty. Może więc być zainstalowany w każdym miejscu wykonywania pracy. Certyfikat służy między innymi do wystawiania recept farmaceutycznych w formie elektronicznej i umożliwia obok profilu zaufanego podpisywanie recept dla siebie i rodziny.

Refundowane recepty pro auctore i pro familiae będzie można wystawiać na dwa sposoby. Po pierwsze elektronicznie w aplikacji gabinet.gov.pl. Po drugie papierowo w każdej sytuacji, gdy farmaceuta z jakiegoś powodu nie ma dostępu do platformy P1.

• Certyfikat e-recepty i praca w różnych aptekach

Recepta farmaceutyczna, pro auctore i pro familiae – co można zrobić teraz?

Poza receptą farmaceutyczną dla pacjenta, farmaceuta może wystawić papierową receptę pełnopłatną dla siebie lub dla rodziny. Zgodnie z art.  95c ustawy – Prawo farmaceutyczne taka recepta nie musi odpowiadać wzorowi, więc może być wystawiona na zwykłej kartce. Nie musi również zawierać unikalnego numeru recepty oraz kodów kreskowych. Może także wystawić elektroniczną refundowaną receptę pro auctore i pro familiae.

Powinna natomiast zawierać m.in. numer PWZ farmaceuty (najlepiej w formie nadruku, choć § 4 rozporządzenia w sprawie recept dopuszcza formę dowolną). Szczegółowy zakres danych został ujęty niżej w podstawach prawnych (zobacz również: E-recepta farmaceutyczna-jak ją wystawić?). Dodatkowo jak wskazano wyżej, od 15 maja br. farmaceuci mogą zalogować się na stronie gabinet.gov.pl i wystawiać recepty dla siebie i dla rodziny z refundacją (i odpowiedzialnością przed NFZ) lub pełnopłatnie.

Recepta farmaceutyczna, pro auctore i pro familiae – co można wypisać?

Farmaceuta może wystawić receptę tylko na leki o kategorii dostępności Rp, z wyłączeniem produktów leczniczych zawierających środki odurzające i substancje psychotropowe. Przy czym prekursory nie są zabronione.

• Od 1 kwietnia możesz wystawić receptę farmaceutyczną w przypadku każdego zagrożenia zdrowia pacjenta

Czego nie można wypisać?

Konsekwencją ograniczenia do leków jest jednocześnie wykluczenie grup produktów, które lekami o kategorii dostępności Rp nie są. Chodzi tu o:

• leki o kategorii dostępności Rpz,
• leki recepturowe (apteka może sprzedać bez recepty wyłączenie lek apteczny o składzie farmakopealnym), nie mają kategorii dostępności,
• wyroby medyczne (paski do glukometru, opatrunki etc.)
• środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego (np. preparaty mlekozastępcze).

Oczywiście problem stanowi nie tyle brak możliwości wydania dwóch ostatnich grup, bo są to produkty do kupienia bez recepty, co wystawienie na nie refundowanej recepty. Być może sytuacja w tej materii ulegnie z czasem zmianie.

Realizacja recepty farmaceutycznej, pro auctore i pro familiae

Receptę farmaceutyczną wystawia się dla pacjenta jako potwierdzenie wydania leku i realizuje w tej samej aptece. Z kolei w przypadku recept pro auctore i pro familiae jest łatwiej, ponieważ można je zrealizować w dowolnej aptece.

Recepta farmaceutyczna – jaką ilości leku można wypisać?

Różnica w ilości produktu leczniczego zależy tylko i wyłączenie z rodzaju recepty. Na receptach papierowych można wypisać ilość na 120 dni stosowania lub na 60 dni, jeśli jest to środek antykoncepcyjny, a na receptach elektronicznych ilość na 180 dni (także środka antykoncepcyjnego).

W przypadku wystawiania recepty farmaceutycznej w programie Kamsoft należy ograniczyć się do jednej dostawy. Wydanie 4 opakowań z kilku różnych dostaw wymaga wystawienia osobnych recept farmaceutycznych dla każdej dostawy.

Problematyczna antykoncepcja

Podpięcie do przepisów regulujących wystawianie recepty farmaceutycznej i recepty pro auctore i pro familiae art. 96a ust. 4 do 5 mówiący o receptach pielęgniarskich wprowadza trochę zamieszania. Do 1 kwietnia br. możliwe było wystawienie recepty farmaceutycznej na jedno opakowanie środka antykoncepcyjnego w każdym przypadku, kiedy nastąpiło w ocenie farmaceuty zagrożenie zdrowia pacjentki. Obecnie choć można wystawić receptę na większą ilość, to tylko w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego.

Zlecenie takie polega np. na wpisie w dokumentacji pacjenta (do której farmaceuta dostępu nie ma) o konieczności kontynuacji zleconej farmakoterapii. Dodatkowo może być to również dokument dający prawo do kontynuacji terapii przez farmaceutę, który aktualnie nie istnieje. Co zatem może zrobić farmaceuta? Może w oparciu o art. 96 ust. 3 ustawy Pf wydać jedno najmniejsze opakowanie leku, w sytuacji nagłego zagrożenia życia pacjenta.

• Pełnopłatna recepta farmaceutyczna

Czy recepta farmaceutyczna musi być wyłączenie elektroniczna?

Recepta farmaceutyczna nie musi być tylko elektroniczna. Jeśli farmaceuta nie ma dostępu do systemu teleinformatycznego (np. nie ma zainstalowanego certyfikatu ZUS lub jest problem z SIM – nikt tego nie będzie w praktyce weryfikował) lub jako farmaceuta z UE wykonuje zawód tymczasowo w Polsce albo wystawia receptą dla osoby o nieustalonej tożsamości, może wystawić receptę papierową.

Oprac. mgr farm. Konrad Okurowski

©rx.edu.pl

Tekst będzie aktualizowany na bieżąco

Podstawy prawne:

Ustawa – Prawo farmaceutyczne

Art. 95c. 

Recepta w postaci papierowej, na której przepisano wyłącznie produkty lecznicze niepodlegające refundacji, posiadające kategorię dostępności „Rp” lub „Rpz”, nie musi odpowiadać wzorowi recepty określonemu w przepisach wydanych na podstawie art. 96a ust. 12.

Art. 96

3. W przypadku nagłego zagrożenia życia pacjenta farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu, może wydać bez recepty lekarskiej produkt leczniczy zastrzeżony do wydawania na receptę w najmniejszym terapeutycznym opakowaniu, z wyłączeniem środków odurzających, substancji psychotropowych i prekursorów kategorii 1.

4. Farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu może wystawić receptę dla osoby, o której mowa w art. 95b ust. 3, albo receptę farmaceutyczną – w przypadku zagrożenia zdrowia pacjenta, do których stosuje się następujące zasady:

1) jest wystawiana w postaci elektronicznej, a w postaci papierowej w przypadku:

a) braku dostępu farmaceuty do systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 7 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia,

b) recepty dla osoby o nieustalonej tożsamości – w przypadku recepty farmaceutycznej,

c) wystawienia przez farmaceutę, o którym mowa w art. 6a ust. 1 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich – w przypadku recepty farmaceutycznej;

2) może być wystawiona na produkty lecznicze o kategorii dostępności Rp, z zastrzeżeniem produktów leczniczych zawierających środki odurzające, substancje psychotropowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii;

3) zawiera dane, o których mowa w art. 96a ust. 1 z wyłączeniem pkt 5 lit. b, oraz przyczynę wydania – w przypadku recepty farmaceutycznej;

4) recepta jest realizowana z odpłatnością 100%, z wyjątkiem recept wystawionych dla osób określonych w art. 95b ust. 3;

5) recepta w postaci papierowej po zrealizowaniu w aptece podlega ewidencjonowaniu;

6) przepisy art. 96a ust. 4-5 stosuje się odpowiednio.

4a.  Apteka prowadzi ewidencję recept farmaceutycznych i ewidencję zrealizowanych zapotrzebowań. Recepty farmaceutyczne i zapotrzebowania przechowuje się przez okres 5 lat, licząc od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym zostały zrealizowane.

4b.  Farmaceuta wystawiający recepty dla osób, o których mowa w art. 95b ust. 3, prowadzi wykaz tych recept, zawierający:

1) numer kolejny wpisu;

2) datę wystawienia recepty;

3) numer PESEL pacjenta, jeżeli został nadany, w przypadku noworodka – numer PESEL matki, a w razie braku numeru PESEL – rodzaj, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;

4) rozpoznanie choroby, problemu zdrowotnego lub urazu;

5) międzynarodową lub własną nazwę produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego albo rodzajową lub handlową nazwę wyrobu medycznego;

6) postać, w jakiej produkt leczniczy, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrób medyczny ma być wydany, jeżeli występuje w obrocie w więcej niż jednej postaci;

7) dawkę produktu leczniczego lub środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, jeżeli występuje w obrocie w więcej niż jednej dawce;

8) ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego, a w przypadku produktu leczniczego recepturowego – nazwę i ilość surowców farmaceutycznych, które mają być użyte do jego sporządzenia;

9) sposób dawkowania.

Art. 95b

3. Recepta dla:

1) osoby wystawiającej, zwana dalej „receptą pro auctore”,

2) małżonka, osoby pozostającej we wspólnym pożyciu, krewnych lub powinowatych w linii prostej, a w linii bocznej do stopnia pokrewieństwa między dziećmi rodzeństwa osoby wystawiającej, zwana dalej „receptą pro familiae”

– jest wystawiana w postaci elektronicznej albo papierowej.

Art.  96a.

1. Recepta zawiera następujące informacje:

1) dane dotyczące pacjenta:

a) imię albo imiona i nazwisko albo oznaczenie „NN”, w przypadku osób o nieustalonej tożsamości,

b) adres (nazwa miejscowości, ulica, numer domu, kod pocztowy, numer lokalu, jeżeli nadano):

– miejsca zamieszkania albo

– miejsca pełnienia służby wojskowej, jeżeli dotyczy, albo

– urzędu gminy, gminnego ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818) – centrum usług społecznych – w przypadku świadczeniobiorcy, wobec którego wydano decyzję, o której mowa w art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, albo świadczeniodawcy, który udzielił świadczenia opieki zdrowotnej – w przypadku osoby bezdomnej, o której mowa w art. 6 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1507, 1622 i 1690), albo

– „NMZ”, w przypadku osób o nieustalonym miejscu zamieszkania,

c) identyfikator usługobiorcy, o którym mowa w art. 17c ust. 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia, [numer PESEL, numer paszportu lub unikalny europejski numer identyfikacyjny]

d) datę urodzenia pacjenta, w przypadku gdy nie można jej ustalić na podstawie innych danych zamieszczonych na recepcie,

e) kod uprawnień dodatkowych pacjenta, jeżeli dotyczy;

2) dane dotyczące podmiotu, w którym wystawiono receptę lub osoby, która wystawiła receptę pro auctore albo receptę pro familiae:

a) w przypadku:

– osoby wystawiającej receptę pro auctore albo receptę pro familiae – imię i nazwisko,

– podmiotu prowadzącego aptekę – nazwę albo firmę, łącznie z nazwą i adresem apteki,

b) adres miejsca udzielania świadczenia zdrowotnego albo usługi farmaceutycznej (nazwa miejscowości, kod pocztowy, ulica, numer domu, numer lokalu, jeżeli zostały nadane), a w przypadku osób wykonujących działalność leczniczą wyłącznie w miejscu wezwania – adres miejsca przyjmowania wezwań i miejsca przechowywania dokumentacji medycznej; w przypadku osoby wystawiającej receptę pro auctore albo receptę pro familiae – adres miejsca zamieszkania (nazwa miejscowości, kod pocztowy, ulica, numer domu, numer lokalu, jeżeli zostały nadane),

c) numer telefonu dostępny w miejscu udzielania świadczenia albo usługi farmaceutycznej; w przypadku osób wykonujących działalność leczniczą wyłącznie w miejscu wezwania albo wystawiających receptę pro auctore albo receptę pro familiae – numer telefonu kontaktowego do osoby wystawiającej receptę,

d) identyfikator miejsca udzielania świadczeń:

– w przypadku recept w postaci elektronicznej – identyfikator, o którym mowa w art. 17c ust. 4 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia,

– w przypadku recept w postaci papierowej – dziewięciocyfrowy numer REGON, jeżeli dotyczy; [REGON apteki]

3) dane dotyczące osoby wystawiającej receptę albo odpis recepty:

a) imię lub imiona i nazwisko osoby wystawiającej receptę,

b) kwalifikacje zawodowe osoby wystawiającej receptę, w tym posiadany tytuł zawodowy,

c) identyfikator pracownika medycznego, o którym mowa w art. 17c ust. 5 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia, [PWZ]

d) numer telefonu do bezpośredniego kontaktu z osobą wystawiającą receptę,

e) podpis osoby wystawiającej albo osoby upoważnionej do wystawienia recepty, w przypadku recepty:

– w postaci elektronicznej – kwalifikowany podpis elektroniczny, podpis zaufany albo podpis osobisty albo z wykorzystaniem sposobu potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych dostępnego w systemie teleinformatycznym udostępnionym bezpłatnie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo,

– w postaci papierowej – podpis własnoręczny;

4) dane dotyczące przepisanego produktu leczniczego (…):

a) nazwę powszechnie stosowaną (międzynarodową) lub nazwę handlową produktu leczniczego (…), która w jednoznaczny sposób pozwala określić przepisany produkt leczniczy (…),

b) postać, w jakiej produkt leczniczy(…) ma być wydany, jeżeli występuje w obrocie w więcej niż jednej postaci,

c) dawkę produktu leczniczego (…) jeżeli produkt leczniczy (…) występuje w więcej niż jednej dawce,

d) ilość produktu leczniczego (…)

(…) Ilość produktu leczniczego (…) określa się cyframi arabskimi lub słownie (…).

e) sposób dawkowania produktu leczniczego (…);

5) dane dotyczące daty realizacji recepty:

a) datę wystawienia recepty,

6) unikalny numer identyfikujący receptę nadawany przez system teleinformatyczny usługodawcy lub system, o którym mowa w art. 7 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia – w przypadku recepty w postaci elektronicznej, (…);