Recepta weterynaryjna – podsumowanie

Recepta weterynaryjna może być wystawiona wyłącznie przez lekarza weterynarii. Umożliwia podawanie zwierzętom określonych leków, które z reguły przeznaczone są dla ludzi. W tym artykule podsumowujemy zasady wystawiania i realizacji recept weterynaryjnych.

Zasady wystawiania i realizacji recept weterynaryjnych regulowane są przez co najmniej dwa akty prawne. Pierwszy z nich – Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 9 maja 2003 r. (wraz ze zmianami opublikowanymi w Dz.U. 2011 nr 10 poz. 56) reguluje ogólne kwestie dotyczące lekarzy weterynarii i ich uprawnień do wystawiania recept na produkty lecznicze lub recepturowe przeznaczone dla ludzi, które zastosowane będą u zwierząt.

Warto podkreślić, że kwestia wystawiania tego typu dokumentów regulowana jest również przez rozporządzenie w sprawie recept – Dz.U. 2020 poz. 2424 (wraz z późniejszymi zmianami, z których najbardziej aktualna pochodzi z Dz.U.2023 poz. 13).

Nie sposób ponadto zapomnieć o rozporządzeniu w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje z 11 września 2006 r. – Dz.U. 2021 poz. 166 (tekst jednolity).

Czytaj również: Recepta weterynaryjna na lek Provera

Druk recepty weterynaryjnej

Lekarze weterynarii nie posiadają uprawnień do wystawiania recept elektronicznych, dlatego posługują się charakterystycznymi bloczkami recept. Wygląd druku recepty weterynaryjnej jest kwestią regulowaną prawnie. Druk powinien mieć wymiary mieszczące się w przedziale 98-103 mm (szerokość) oraz 203-211 mm (długość). Cechą charakterystyczną recepty weterynaryjnej jest obecność jasnozielonego paska o szerokości 3 mm, który przecina receptę od lewej dolnej części do prawej górnej. Stąd też drukowane recepty czarno-białe uznaje się za nieprawidłowe.

Dane wystawcy recepty umieszcza się w odpowiednim, wyznaczonym do tego miejscu, które znajduje się w lewym górnym rogu. Dane powinny zawierać imię, nazwisko i adres lekarza weterynarii. Dodatkowo wymagane jest zamieszczenie informacji o numerze PWZ i specjalizacji.

Recepta weterynaryjna powinna zawierać informacje na temat posiadacza leczonego zwierzęcia oraz opis rasy zwierzęcia i jego płci. Ponadto, w sytuacji, gdy recepta wystawiona zostaje na grupę zwierząt – wymaga się umieszczenia dodatkowej adnotacji dot. ilości osobników poddawanych terapii. 

W miejscu oznaczonym zapisem „Rp.” rozpoczyna się zapis leków, które przeznaczone są do stosowania u pacjenta weterynaryjnego. 

Sprawdź także: Czarno-biała recepta weterynaryjna

Druk recepty – oznaczenia charakterystyczne

Recepta weterynaryjna oznaczona jest dwoma charakterystycznymi symbolami, które mogą być dodatkowo wypełnione przez lekarza weterynarii. 

Symbol „wet” skreśla się w przypadku, gdy u zwierzęcia stosowane będą leki przeznaczone do podawania u osobników, których tkanki lub produkty mogą być spożywane przez ludzi. Z kolei symbol „wet-karencja” określa czas karencji, nakładany na zwierzęta, których tkanki mogą być przeznaczone do stosowania przez ludzi. Informacje te powinny być dodatkowo przedstawione w postaci jedno- lub dwuwymiarowych kodów kreskowych. W praktyce zapis ten pozostaje martwy.

Recepty na preparaty narkotyczne

Szczególną sytuacją są recepty na środki psychotropowe, odurzające bądź zaliczane do kategorii dostępności Rpw. Mogą być one zapisane na receptach oznaczonych unikalnym identyfikatorem, który przydzielany jest przez oddział WIF. Druki Rpw. różnią się wyglądem od klasycznej recepty weterynaryjnej – mają różowe tło, na którym widnieje jasnozielony pasek. Ponadto jako jedyne recepty narkotyczne, wystawiane są z wtórnikiem.

Numery identyfikacyjne nadawane przez WIF rozpoczynają się od cyfr 07. Kolejne znaki kodują numer oddziału NFZ i unikatowy kod recepty. Warto podkreślić, że szczególne znaczenie w tym zapisie ma 21 znak kodu, gdyż pozwala on określić typ recepty. W tym wypadku można spotkać się z receptami oznaczonymi cyfrą 9 (Rpw.) lub 7 (Rp.). Zgodnie z regulacjami, numer ten powinien również zostać naniesiony za pomocą kodu kreskowego. 

W aspekcie nanoszenia kodów kreskowych na receptę weterynaryjną wypowiedziało się Ministerstwo Zdrowia. We wpisie pt. Kody kreskowe na receptach weterynaryjnych na psychotropy i Rpw można przeczytać, że nanoszenie kodów kreskowych nie jest w tym przypadku wymagane.

Wytyczne przepisywania leków 

W większości przypadków lekarze weterynarii posiadają w swojej praktyce pewien zasób środków farmakologicznych, które następnie mogą przekazać opiekunom zwierzęcia. Warto podkreślić, że ze względu na ograniczoną ilość preparatów dostępnych w lecznicy, w niektórych przypadkach konieczne jest skorzystanie z leków robionych bądź gotowych, które dostępne są w aptece. 

W przeciwieństwie do recept wystawianych ludziom, recepty weterynaryjne nie podlegają refundacji ze strony NFZ. Podobnie jak w przypadku klasycznych dokumentów, stosowany na recepcie zapis leków powinien wykorzystywać nazwy zgodne z Rejestrem Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Niezbędne jest umieszczenie adnotacji dot. ich stosowania. Jeśli dany lek nie jest zaliczany do środków silnie działających, psychotropowych lub odurzających informacje dot. sposobu dawkowania można zastąpić adnotacją „wiadomo”. 

Aktualne wytyczne dla recept papierowych sugerują, że może się na niej znajdować maksymalnie 5 gotowych preparatów. Ponadto maksymalna ilość środka leczniczego o kategorii dostępności Rp, która może być wydana na podstawie ważnej recepty weterynaryjnej, powinna pokrywać maksymalnie 120 dni terapii (co odpowiada przez analogię wymogom recept papierowych wystawianych przez innych specjalistów). Z kolei na recepcie z adnotacją „ad usum proprium” weterynarz może wypisać ilość obejmującą 14-dniowe średnie zużycie. W przypadku substancji „narkotycznych” dozwolone jest wypisanie ilości stanowiącej 5-krotność jednorazowej dawki stosowanej u zwierzęcia.

Weterynaryjny lek recepturowy 

Weterynaryjne recepty na leki robione zdarzają się niezwykle rzadko. Jednak należy pamiętać, że w niektórych wypadkach zastosowanie takiego preparatu może okazać się konieczne do uratowania zdrowia bądź życia pupila. Czasami pojawiają się dodatkowo prośby o rozsypanie leku przyniesionego przez właściciela. Niestety przepisy nie pozwalają na użycie leków niepochodzącego z danej apteki do sporządzenia leku recepturowego.

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi wytycznymi surowce przeznaczone do wykonania takiego leku powinny być zapisane cyframi arabskimi w systemie metrycznym (uwzględniając jednostki międzynarodowe). Co ciekawe recepta weterynaryjna jako jedyna dopuszcza czy nawet wymaga zapisu ilości czopków, proszków czy gałek za pomocą cyfr rzymskich. W celu uzyskania dodatkowych informacji na ten temat warto odnieść się do pierwszego wymienionego na wstępie rozporządzenia, które szczegółowo opisuje wymogi formalne stawiane temu dokumentowi.

Recepta na medyczne konopie

Rozważając lek recepturowy na recepcie weterynaryjnej, należy wspomnieć jeszcze o medycznej marihuanie. Zgodnie z art. 33b ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, weterynarze nie są uprawnienie do wystawiania tego typu recept.

Recepty weterynaryjne są dokumentami, które często trafiają do aptek. Biegła znajomość wytycznych określających stawiane im wymogi prawne pozwoli na sprawną realizację i retaksacje tego typu dokumentów. 

mgr farm. Agata Zięba